Intencja – czyli co?
Słownik Języka Polskiego podaje, że intencja to “motyw lub cel działania”, czyli to, co skłania kogoś do działania. Ponadto znajdujemy informację, iż w religii intencja oznacza prośbę skierowaną do Boga [1].
Z łaciny intentio oznacza rozciągnięcie, napięcie lub usiłowanie (por. ang. tent – namiot). Zatem intencja rozumiana jako motyw działania to rozciągnięcie zamysłu na czyn (np. gdy przez przypadek wpadniemy na kogoś w autobusie przeprosimy go, tłumacząc się, że nie chcieliśmy – tzn. nie mieliśmy takiej intencji; nasz czyn nie był przedłużeniem zamysłu).
Podczas spotkań Esencja będziemy omawiać intencję rozumianą jako prośbę/chęć, aby coś się wydarzyło – tak, jakby myśl miała swoją moc rozciągnąć się na rzeczywistość zewnętrzną.
Prośba taka może zostać wyrażona (np. wypowiedziana, napisana) lub jedynie pomyślana. Może być skierowana do adresata – np. w modlitwie do Boga – lub po prostu wyrażona jako potrzeba serca, marzenie i westchnienie.
Czy praktykowanie intencji przyczynia się realnie do jej realizacji? Czy nie jest to typowe myślenie magiczne? A jeśli tak, to czy różni się czymś od myślenia religijnego?
Wiara magiczna
Jak już wspomniałem intencja odgrywa istotną rolę w magii, ponieważ to z niej rodzi się potrzeba (próba) wpłynięcia na rzeczywistość.
Zatem adept magii łączy swoją intencję (chęć) z rytuałem magicznym (zaklęciem, gestem, przedmiotem magicznym itd.) i oczekuje efektu.
Według Jamesa Georga Frazera magia jest rodzajem “prymitywnej nauki” [2], tzn. że człowiek w dawnych czasach – nie znając praw natury – miał tendencję do dopatrywania się zależności przyczynowo-skutkowej tam, gdzie występowała jedynie następowalność w czasie, koincydencja.
Z czasem – wg J.G. Frazera – ludzie zaczęli zdobywać poznanie empiryczne (doświadczalne) i magia przekształciła się w religię.
Jednak współcześni badacze religii, tacy jak Henri Delacroix, twierdzą, że hipoteza Frazera była niewystarczająca. Przecież i dziś spotykamy ludzi praktykujących magię, pomimo posiadanej wiedzy naukowej czy rozwiniętej refleksji racjonalnej.
Według H. Delacroix istotą magii nie jest wiedza i rozum (a tak by było, gdyby magia pełniła rolę prymitywnej nauki), lecz istotą magii są uczucia i życzenia człowieka [3]. A zatem – intencja.
Wiara religijna
Jak więc odróżnić wiarę magiczną od wiary religijnej? Szwedzki badacz religii, Geo Widengren, twierdził, iż
w religii człowiek czuje swoją zależność od siły określającej jego przeznaczenie (…), podczas gdy w magii mniema on, iż sam jest ową siłą lub też że przynajmniej sprawuje nad nią kontrolę [4].
Nadal człowiek posiada pewne potrzeby i intencje, jednak w myśleniu religijnym człowiek powierza swoje życie Istocie Najwyższej, duchom, Duchowi, Bogu, bogom… Nie zachodzi tu do roszczenia dysponowania mocą, lecz zawierzenie Wyższej Mocy (osobowej lub nieosobowej).
Podsumowanie
Intencja – oprócz użycia potocznego i prawnego – odnosić się może do chęci, życzenia i prośby skierowanej do Bytu Wyższego.
W myśleniu magicznym zakłada się, iż intencja połączona poprzez odpowiedni zabieg rytualny przyniesie oczekiwany efekt.
Natomiast w myśleniu religijnym człowiek składa ową intencję w rękach Boga jednocześnie ucząc się rozpoznawać i godzić z Jego wolą.
Przypisy
[1] Słownik Języka Polskiego: intencja (dostęp: 21.01.2023).
[2] Zob. G. Widengren, Fenomenologia religii, Zakład Wydawniczy >>NOMOS<<, Kraków 2008, s. 16-19.
[3] Tamże, s. 18.
[4] Tamże, s. 20.