Co to jest światopogląd?
Jak możemy przeczytać w internetowej Encyklopedii PWN, światopogląd to:
zbiór ogólnych przekonań dotyczących natury świata, człowieka i społeczeństwa, miejsca człowieka w świecie, sensu jego życia oraz wynikających z tego wartościowań i ideałów wyznaczających postawy życiowe ludzi i sposób ich postępowania [1].
Światopogląd – towar luksusowy?
Każdy świadomy i rozumny człowiek posiada “jakiś” światopogląd – nawet jeśli nie zdaje sobie z tego sprawy.
W końcu każdy podejmuje decyzje, zachowuje się w pewien sposób i dąży do czegoś w swoim życiu.
Badacze społeczni potrafią na podstawie metody obserwacji oraz wywiadu zrekonstruować światopogląd danej osoby lub wybranej grupy.
Naturalnie – lepiej jest być świadomym swoich przekonań, dzięki czemu można lepiej zrozumieć samego siebie, swoje reakcje, decyzje, a w końcu mieć większy wpływ na własny los.
Każdy w coś wierzy
Okazuje się, że u podstaw wszystkich światopoglądów leżą założenia – zatem przekonania, których nie da się udowodnić (logicznie [2] ani empirycznie [3]).
Skąd się biorą? Zazwyczaj z kultury, edukacji, wychowania i doświadczenia życiowego.
Są oczywiście tacy ludzie, którzy twierdzą, że ich światopogląd oparty jest na twardych danych/nagich faktach. Jednak wtedy należy postawić pytanie: w jaki sposób ustalili co jest nagim faktem, naocznością, oczywistością, a co już nie?
Przecież nie zawsze zgadzamy się ze sobą co do tego, co jest oczywiste i naoczne. Zatem u podstaw każdego światopoglądu leżą jakieś założenia, a to znaczy, że każdy kto ma światopogląd w coś wierzy.
Dokładniej – każdy wierzy, że to właśnie te, a nie inne założenia należy przyjąć jako wyjściowe, bo są (dla niego/niej) oczywiste, naoczne.
Dlatego warto zastanowić się jakie założenia leżą u podstaw danego światopoglądu i czy faktycznie są one tak mocne, jak nam się wydaje.
Przypisy
[1] Encyklopedia PWN: światopogląd (dostęp: 20.03.2023).
[2] Dowodzenie logiczne opiera się na badaniu twierdzeń i sprawdzaniu ich spójności.
[3] Dowodzenie empiryczne opiera się na obserwowaniu zjawisk doświadczalnych.