Dobrostan człowieka
Jak możemy przeczytać w Słowniku, dobrostan to po prostu dobre samopoczucie [1].
Sprawa komplikuje się nieco bardziej gdy przechodzimy na grunt nauk szczegółowych – na przykład psychologii – które operują specjalistycznym językiem.
Większość badań psychologicznych z zakresu relacji między wdzięcznością a dobrostanem człowieka koncentrują się na jego subiektywnej warstwie [2] – to znaczy na tym, jak człowiek odbiera poziom swojego samopoczucia.
Jak podaje Agata Wolanin, “dobrostan subiektywny zawiera trzy komponenty:
- pozytywny afekt;
- negatywny afekt;
- i poznawczą zmienną w postaci satysfakcji z życia” [3].
Afekty to “reakcje emocjonalne o dość silnym natężeniu, którym towarzyszą wyraźne objawy wegetatywne” [4], zazwyczaj są nagłe i krótkotrwałe. Reakcje te mogą być pozytywne lub negatywne, to znaczy wywoływać w nas sympatię lub niechęć względem kogoś, lub czegoś.
Zmienna poznawcza to czynnik intelektualny – to, co człowiek myśli na dany temat (w przeciwieństwie do afektu, który się przeżywa, odczuwa). W tym przypadku: to, co człowiek myśli na temat satysfakcji ze swojego życia.
Badania nad wdzięcznością i dobrostanem
W badaniach nad relacją wdzięczności do subiektywnego dobrostanu człowieka, wdzięczność była zazwyczaj rozumiana jako dyspozycja [5], a więc cecha afektywna (emocjonalna); stała skłonność do doświadczania wdzięczność [6].
Przeprowadzono zarówno badania korelacyjne (Emmons, Crumpler, 2000; Emmons, McCullough, 2003) jak i eksperymentalne w tym zakresie (Emmons, McCullough, 2003; Watkins i in., 2003) [7].
Badania korelacyjne sprawdzają, czy pomiędzy dwoma zmiennymi (czynnikami, zjawiskami, rzeczami) występuje jakaś zależność istotna statystycznie, czy też nie. Inaczej mówiąc: czy mając dane na temat wartości jednej zmiennej jesteśmy w stanie przewidywać wartość drugiej (oraz z jakim prawdopodobieństwem).
Z kolei badania eksperymentalne sprawdzają nie tylko to, czy istnieje zależność statystyczna (prawdopodobieństwo), ale również czy owa zależność jest kauzalna – przyczynowa; a więc czy jedna zmienna wpływa (a jeśli tak, to w jaki sposób) na drugą zmienną.
Wnioski z badań
Wdzięczność koreluje z takimi zmiennymi jak:
- dobre samopoczucie,
- większe zadowolenie z życia
- optymizm
- szczęście
- i pozytywny afekt [8].
Wykazano także wpływ wdzięczności na dobrostan człowieka – osoby, które spisywały tygodniowe raporty z 5 rzeczami, za które są wdzięczne, po pewnym czasie wyżej oceniały swój dobrostan [9].
Wdzięczność to poważna sprawa
Usilnie poszukujemy recepty na szczęście – nawet wtedy, gdy już nie mamy siły walczyć z rzeczywistością i chcemy po prostu odpocząć.
Dlaczego by nie sięgnąć po ten bezpłatny i naukowo sprawdzony sposób poprawienia sobie poczucia dobrostanu?
Tak, tak… wiem, że wdzięczność nie jest ani łatwa, ani naturalna – o tym więcej w następnym artykule.
Dziś wystarczy, iż zapamiętamy jedno słowo: WARTO.
Przypisy
[1] Słownik Języka Polskiego: dobrostan (dostęp: 03.01.2023).
[2] Zob. A. Wolanin, Wdzięczność a dobrostan człowieka – zależności i mechanizmy, “Polskie Forum Psychologiczne”, 2020, tom 25, numer 4, s. 407.
[3] Tamże; (wypunktowanie – wł.).
[4] A. Głuchowska, Spór wokół problematyki emocjonalności i terminów pokrewnych, “ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA”, vol. XVI, 2003, s. 165.
[5] Zob. A. Wolanin, tamże.
[6] Nieco więcej pisałem o tym w poprzednim artykule: Czym jest wdzięczność?
[7] Zob. A. Wolanin, tamże.
[8] Tamże.